Σε γενικές γραμμές το μασάζ είναι πολύ αποτελεσματικό για τη θεραπεία πολλών κακώσεων σε συνδυασμό με την άσκηση αποκατάστασης. Κάθε φορά που κάποιος παθαίνει μία κάκωση, περνάει συνήθως από τα τρία στάδια επούλωσης των ιστών.
Του Γεωργίου Σκόλια
Θα εξετάσουμε πως το μασάζ ωφελεί σε συνδυασμό με την άσκηση στην αποκατάσταση των μυοσκελετικών κακώσεων σε κάθε στάδιο της επούλωσης των ιστών.
Ως υπενθύμιση εδώ είναι οι τρεις φάσεις επούλωσης των ιστών:
- Οξεία φάση, (φλεγμονώδης αντίδραση/φάση προστασίας)
- Υποξεία φάση, (επιδιόρθωση και μοντελοποίηση/ελεγχόμενη κίνηση)
- Χρόνια φάση (επούλωση και αναδιαμόρφωση/επιστροφή στη λειτουργία)
Το κλειδί εδώ είναι να καταλάβουμε τι συμβαίνει σε κυτταρικό επίπεδο, προκειμένου να επιλεγούν οι κατάλληλες τεχνικές μασάζ που θα ακολουθούνται από τις κατάλληλες ασκήσεις.
Οξεία φάση
Τυπικά σημεία και συμπτώματα του σταδίου αυτού είναι το πρήξιμο, η αυξημένη θερμοκρασία στην περιοχή του τραυματισμού, μείωση της λειτουργικότητας, ερυθρότητα και πόνος.
Σε λειτουργικό επίπεδο υπάρχει πόνος στην προσπάθεια για κίνηση, συνήθως στην αρχή του εύρους κίνησης. Οι πιθανότητες είναι το άτομο να μη θέλει καθόλου να κινήσει το μέλος που έχει τραυματιστεί και αν το κάνει θα είναι σε εξαιρετικά περιορισμένο εύρος.
Η πιο γνωστή προσέγγιση σε αυτή τη φάση είναι:
- Ανάπαυση
- Πάγος
- Συμπίεση
- Ανύψωση
Το μασάζ θα συμβάλλει στη διατήρηση και αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος και της λέμφου στην περιοχή μειώνοντας έτσι την ποσότητα του οιδήματος. Αυτό επιτρέπει την απομάκρυνση των υποπροϊόντων του μεταβολισμού που προκλήθηκαν από τη φλεγμονώδη διαδικασία.
Το μασάζ θα βοηθήσει επίσης να μειωθεί η ένταση των μυών σε οποιαδήποτε αντιστάθμιση στην εν λόγω περιοχή ή το αντίθετο άκρο. Αυτό διευκολύνει την επιλογή ασκήσεων κατά την οξεία φάση.
Μπορούν να επιλεγούν ανώδυνες ασκήσεις κινητικότητας ή χαμηλής έντασης ισομετρικές ασκήσεις (ψευδο-ισομετρικές) για να διατηρηθεί το εύρος κίνησης και η δύναμη. Αυτό είναι σημαντικό επειδή θέλουμε να διατηρηθεί το εύρος και η δύναμη για τη διαδικασία επούλωσης αργότερα.
Ακόμη το μασάζ είναι αποτελεσματικό για τη διατήρηση σε καλή κατάσταση των περιοχών πάνω και κάτω από την κάκωση.
Επιπλέον το μασάζ παρέχει μια ψυχολογική ώθηση στη διαδικασία της επούλωσης των ιστών.
Υποξεία φάση
Το κλειδί σε αυτή τη φάση είναι η προώθηση της επούλωσης και η ανάπτυξη εύκαμπτου ουλώδη ιστού. Υπάρχει σχηματισμός κολλαγόνου και ο ιστός είναι εύθραυστος και εύκολο να ξανατραυματισθεί.
Το μασάζ είναι πολύ αποτελεσματικό σε αυτή τη φάση για την προώθηση της κυκλοφορίας στην πληγείσα περιοχή παρέχοντας τα κατάλληλα θρεπτικά συστατικά για την επούλωση των ιστών. Το μασάζ είναι επίσης ευεργετικό για την αύξηση του εύρους κίνησης και τη μείωση του πόνου.
Και πάλι το μασάζ είναι αποτελεσματικό για τη διατήρηση σε καλή κατάσταση των περιοχών πάνω και κάτω από την κάκωση.
Το μασάζ προετοιμάζει τους μυς σε αυτό το στάδιο για τις ασκήσεις ανοικτής και κλειστής αλυσίδας που θα ακολουθήσουν.
Οι ασκήσεις αυτές μπορεί να προχωρήσουν σε ένταση και εύρος κίνησης και πάλι οι ασκήσεις θα πρέπει να εκτελούνται στο εύρος κίνησης και το επίπεδο αντίστασης που προκαλείται πόνος.
Αυτή η φάση είναι μια “γκρίζα” περιοχή για τη θεραπεία και την άσκηση. Εάν τόσο το μασάζ ή και η άσκηση είναι πολύ επιθετικά, το άτομο μπορεί να καταλήξει και πάλι στο στάδιο της φλεγμονής.
Από την άλλη, πάλι, εάν το μασάζ και η άσκηση δεν είναι επαρκείς, δεν θα γίνει η σωστή ευθυγράμμιση του ουλώδη ιστού που οδηγεί σε μείωση του εύρους κίνησης, καθυστέρηση στην επούλωση των ιστών, μειωμένη λειτουργικότητα και αυξημένη πιθανότητα τραυματισμού στην ίδια περιοχή ή σε πολύ κοντινές περιοχές.
Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξαρτάται κατά μεγάλο βαθμό από την επικοινωνία μεταξύ τραυματία και θεραπευτή.
Σ’ αυτή τη φάση πρέπει να περιλαμβάνονται ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας – ισορροπίας που με τη σειρά τους θα οδηγήσουν σε πιο δυναμικές και λειτουργικές ασκήσεις.
Χρόνια φάση
Στόχος είναι η επιστροφή στην πλήρη λειτουργικότητα, ο συνδετικός ιστός να επουλωθεί και οι ίνες του ουλώδη ιστού να πάρουν κατεύθυνση για την αναδιαμόρφωση της ουλής.
Το μασάζ είναι εξαιρετικά ωφέλιμο τόσο πριν από την άσκηση για την καλύτερη αιμάτωση της περιοχής όσο και μετά την άσκηση για την καλύτερη χαλάρωση.
Σ’ αυτή τη φάση της διαδικασίας επούλωσης των ιστών, οι τεχνικές μασάζ τείνουν να είναι βαθύτερες και πιο επιθετικές.
Τεχνικές, όπως η απελευθέρωση των περιτονιών, μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα των ιστών για να προετοιμάσουν πληρέστερα για τις ασκήσεις που θα ακολουθήσουν.
Πριν από την άσκηση το μασάζ μπορεί να συμπεριληφθεί ως μέρος της προετοιμασίας για την άσκηση πριν την προθέρμανση, αλλά και μετά το τέλος της άσκησης ως μέρος της αποθεραπείας.
Δυναμικές ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας και λειτουργικές ασκήσεις πρέπει να συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα άσκησης μαζί με ασκήσεις ενδυνάμωσης της τραυματισμένης περιοχής, καθώς και ασκήσεις που συνδέονται με τη δραστηριότητα του ατόμου.
Τα οφέλη του μασάζ είναι τα εξής:
- Βελτίωση κυκλοφορίας
- Μυϊκή χαλάρωση
- Διαχωρισμός των μυών από το συνδετικό ιστό
- Σχηματισμός υγιούς ουλώδη ιστού και εξομάλυνση του συνδετικού ιστού
- Απενεργοποίηση σημείων πυροδότησης (trigger points)
Κλείνοντας, όλοι οι τραυματισμοί περνούν και από τα τρία στάδια της επούλωσης των ιστών, στα οποία ο συνδυασμός του μασάζ και της άσκησης είναι εξαιρετικά επωφελής για μια γρήγορη αποκατάσταση.
