Το 480 π.χ. 300 Σπαρτιάτες υπό τον Λεωνίδα και 700 Θεσπιείς πέφτουν ηρωικά μέχρις ενός, μαχόμενοι κατά των Περσών.
του Δρ. Θεόδωρου Κ. Γκαλέα
Ο βασιλιάς της Σπάρτης Λεωνίδας Α΄ (βασίλευσε την περίοδο 490 – 480 π.χ.), ως αρχηγός των ελληνικών χερσαίων στρατιωτικών δυνάμεων, επιχείρησε να σταματήσει την προέλαση των Περσών προς τη Νότια Ελλάδα, στα στενά των Θερμοπυλών. Οι δυνάμεις που είχε στη διάθεσή του ήταν 300 Σπαρτιάτες και 6.000 περίπου σύμμαχοι. Αφού επιδιόρθωσε το τείχος των Φωκέων, που βρισκόταν στο πίσω μέρος των στενών έστειλε 1.000 Φωκείς να φυλάξουν το μονοπάτι της Ανοπαίας («Ανοπαία ατραπός»), στο όρος Καλλίδρομο (αριστερά των στενών).
Μετά το «μολών λαβέ» του Λεωνίδα στην προτροπή του Ξέρξη να παραδώσουν οι Έλληνες τα όπλα τους (δηλαδή «’Ελα να τα πάρεις»), άρχισαν οι εχθροπραξίες. Η τακτική του Λεωνίδα ήταν απλή, αλλά εξόχως αποτελεσματική: αρχικά, επίθεση έξω από τα στενά, μετά υποχώρηση στη στενή διάβαση, παρασύροντας τους Πέρσες σε αυτήν και τέλος αντεπίθεση. Παράλληλα, η παρουσία του ελληνικού στόλου στο Αρτεμίσιο εξασφάλιζε τα νώτα των Ελλήνων.
Ο Ξέρξης είχε στείλει νωρίτερα έναν ιππέα για να δει πόσοι ήταν και τι έκαναν. Είχε ακούσει, όταν ακόμη βρισκόταν στη Θεσσαλία, ότι συγκεντρώθηκε εκεί μικρή στρατιωτική δύναμη και ότι αρχηγοί ήταν οι Λακεδαιμόνιοι με επικεφαλής τον Λεωνίδα από το γένος του Ηρακλή. Όταν ο ιππέας πλησίασε στο στρατόπεδο, άρχισε να παρατηρεί και να βλέπει όχι ολόκληρο το στρατόπεδο, διότι δεν μπορούσε να διακρίνει εκείνους που ήταν μέσα στο τείχος, το οποίο είχαν ανορθώσει και το φρουρούσαν, παρά μόνο εκείνους που ήταν έξω και είχαν αποθέσει τα όπλα τους μπροστά στο τείχος. Συνέπεσε μάλιστα, εκείνη την ημέρα, να είναι η σειρά των Λακεδαιμονίων να φρουρούν έξω από το τείχος. Έβλεπε τότε άλλους άνδρες να γυμνάζονται και άλλους να χτενίζουν τα μαλλιά τους.
Βλέποντας αυτά, απορούσε και υπολόγιζε τον αριθμό τους. Αφού τα παρατήρησε όλα προσεκτικά, επέστρεψε στη βάση του ανενόχλητος. Διότι κανένας δεν σκέφτηκε να τον καταδιώξει και τον αντιμετώπισαν με απόλυτη αδιαφορία. Όταν επέστρεψε ανέφερε στον Ξέρξη όλα όσα είχε δει. Ακούοντας αυτά ο Ξέρξης, δεν μπορούσε να καταλάβει τι συμβαίνει. Του φαινόταν ότι κάνουν γελοιότητες και κάλεσε να εμφανισθεί μπροστά του ο Δημάρατος του Αρίστωνα, ο βασιλιάς της Σπάρτης που είχε μηδίσει και βρισκόταν στο στρατόπεδο του Ξέρξη. Εκείνος του είπε: «Με άκουσες και πριν, όταν ξεκινούσαμε εναντίον της Ελλάδας, να σου μιλάω για τους άνδρες αυτούς, και όταν με άκουσες, με περιγέλασες. Άκουσέ με λοιπόν και τώρα. Οι άνδρες αυτοί έχουν έλθει για να πολεμήσουν εναντίον μας και να υπερασπίσουν το πέρασμα. Σε αυτούς υπάρχει το έθιμο, όταν πρόκειται να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους, περιποιούνται τα κεφάλια τους. Και να γνωρίζεις καλά ότι, εάν νικήσεις αυτούς και όσους έμειναν στη Σπάρτη, κανένα άλλο έθνος δεν είναι σε θέση να σου αντισταθεί και να σηκώσει χέρι εναντίον σου. Τώρα επιτίθεσαι εναντίον μιας βασιλείας και μιας πόλης που είναι η καλύτερη της Ελλάδας και εναντίον των πιο γενναίων ανδρών».
Τα λόγια αυτά φάνηκαν εντελώς απίστευτα στον Ξέρξη και ρώτησε για δεύτερη φορά, με ποιόν τρόπο τόσο λίγοι θα μπορούσαν να πολεμήσουν εναντίον της στρατιάς του. Και ο Δημάρατος αποκρίθηκε: «Βασιλιά, να με μεταχειρισθείς ως ψεύτη, εάν αυτά δεν συμβούν όπως σου τα λέω».
Όταν άρχισαν οι μάχες με τις επιθέσεις των Περσών, οι Λακεδαιμόνιοι μάχονταν αξιοθαύμαστα, αποδεικνύοντας ότι γνωρίζουν άριστα να πολεμούν εναντίον εκείνων που αγνοούσαν την τέχνη του πολέμου. Λέγεται ότι ο βασιλιάς, παρακολουθώντας τη μάχη, τρεις φορές αναπήδησε από τον θρόνο του, από φόβο για την τύχη του στρατού του.
Από τη δύσκολη θέση έβγαλε τους Πέρσες ο προδότης Εφιάλτης, ο οποίος τους αποκάλυψε την Ανοπαία ατραπό, ελπίζοντας σε μεγάλη χρηματική αμοιβή από τον Ξέρξη. Τα συμμαχικά στρατεύματα πληροφορήθηκαν τον κυκλωτικό ελιγμό των Περσών και πρότειναν στον Λεωνίδα να εγκαταλείψουν τις Θερμοπύλες. Ο Λεωνίδας όμως, πιστός στην υποχρέωση κάθε Σπαρτιάτη να επιστρέψει στην πατρίδα του νικητής ή νεκρός, αποφάσισε να παραμείνει με τους 300 και, ως αρχιστράτηγος, έδωσε εντολή στους άλλους συμμάχους να αποχωρήσουν.
Έμειναν μόνο 700 Θεσπιείς με αρχηγό τον Δημόφιλο. Παρά την αριθμητική τους υπεροπλία, οι Πέρσες είχαν τεράστιες απώλειες, αλλά τελικά κατάφεραν να γίνουν κύριοι των στενών. Ο Λεωνίδας έπεσε στο πεδίο της μάχης «γενόμενος άριστος», όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος. Την ίδια ακριβώς τύχη είχαν και οι άλλοι Έλληνες.Προς τιμήν αυτών που έπεσαν στις Θερμοπύλες χαράκτηκε αυτό το επίγραμμα και δεν είναι το μοναδικό που ανυμνεί την ηρωική πράξη, ιδιαίτερα των Σπαρτιατών:
«Ὦ ξεῖν’, ἀγγέλλεινΛακεδαιμονίοις, ὅτιτῇδε κείμεθα τοῖς κείνων ῥήμασι πειθόμενοι» δηλαδή «Διαβάτη, [πάντα] να λες [στους αιώνες τους άπαντες] στους Λακεδαιμόνιους, ότι σ’ αυτήν εδώ τη γη βρισκόμαστε πεσμένοι, έχοντας υπακούσει στα προστάγματά τους [των Λακεδαιμονίων, της πατρίδας μας]».
Θερμοπύλες φυλάμε και σήμερα όλοι οι Έλληνες αν θέλουμε να είμαστε αντάξιοι των προγόνων μας. Ιδιαίτερα οι ένοπλες δυνάμεις μας, που βρίσκονται σε συνεχή επιφυλακή, ενάντια σε κάθε εχθρό που επιβουλεύεται την πατρίδα μας. Μάλλον εμείς δικαιούμαστε να ζητούμε αυτά που μας πήραν. Κατά την ιστορικό Ελένη Γλυκατζή- Αρβελέρ η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν έχει ελευθερώσει την πρωτεύουσά της…..
Βιβλιογραφία
Ηροδότου Αλικαρνασέως Ιστορίες
Πηγή: trikalaola.gr
