Το επίπεδο των γνώσεών μας επηρεάζει όλα όσα κάνουμε στη ζωή μας, συμπεριλαμβανομένης της προσέγγισης μας στην προπονητική. Αλλά αν το σκεφτείτε, τι συνιστά πραγματικά γνώση; Είναι η εμπειρία; Αυτό που διαβάζουμε στα βιβλία; Αυτό που μαθαίνουμε από τους άλλους;
του Γεωργίου Σκόλια
Για να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά πρέπει οι γνώσεις μας να ιεραρχηθούν.
Παράδοση
H παράδοση αποτελεί την πιο βασική μορφή της γνώσης. Μπορεί να οριστεί ως η αποδοχή μιας δεδομένης αλήθειας, απλά επειδή πάντα πιστεύαμε ότι είναι αλήθεια.
Αν και είναι χαμηλότερη στην ιεραρχική αλυσίδα, η παράδοση έχει κάποια αξία στη γνωσιακή βάση μας.
Η γνώση που προέρχεται από την παράδοση γενικά έχει περάσει με βάση ό,τι έχει βρεθεί να “δουλεύει” για τις προηγούμενες γενιές.
Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αυτό το είδος της γνώσης έχει αντέξει στο χρόνο. Ωστόσο, αν επικαλούμασταν μόνο την παράδοση, θα πιστεύαμε ακόμα ότι ο κόσμος είναι επίπεδος και ότι ο ήλιος περιστρέφεται γύρω από τη γη.
Η άστοχη χρήση της παραδοσιακής γνώσης μαστίζει το χώρο της προπονητικής.
Η παραδοσιακή γνώση θα πρέπει να εξετάζεται με σκεπτικισμό και να χρησιμοποιείται μόνο σε περίπτωση απουσίας των άλλων μορφών γνώσης.
Αυθεντία
Αυθεντία είναι η αποδοχή μιας δεδομένης αλήθειας, διότι κάποιος ειδικός λέει ότι έτσι είναι. Αυτό αποδεικνύεται και από τη μάθηση που λαμβάνει χώρα στην τάξη, όπου η γνώση μεταδίδεται από το δάσκαλο στο μαθητή, ο οποίος δέχεται τις πληροφορίες ως γεγονός.
Είναι λογικό ο μαθητής να υποθέτει ότι ο ειδικός έχει τις σωστές γνώσεις για το θέμα του. Έτσι δεν είναι; Λοιπόν, δεν είναι απαραίτητα έτσι! Το πρόβλημα είναι ότι οι ειδικοί είναι άνθρωποι και ως εκ τούτου διαμορφώνουν απόψεις που βασίζονται σε διάφορες προκαταλήψεις και μερικές φορές προσκολλώνται αυστηρά σε πεποιθήσεις, ακόμα και όταν υπάρχουν ενδείξεις για το αντίθετο.
Στο χώρο της προπονητικής υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα ειδικών που είναι προσκολλημένοι στις πεποιθήσεις.
Επιπλέον, πολλοί θεωρούνται ειδικοί, επειδή προπόνησαν κάποιους πρωταθλητές, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν η διάρκεια αυτών των πρωταθλητών ή η κατάσταση της υγείας τους όσο κάνουν πρωταθλητισμό, αλλά και στη συνέχεια της ζωής τους.
Έτσι, ενώ η γνώμη των ειδικών είναι ένα βήμα πάνω από την παράδοση, πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν, αλλά με βάση τις βασικές αρχές λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού.
Δοκιμές και λάθη
Οι δοκιμές και τα λάθη είναι μια δημοφιλής μορφή επίλυσης προβλημάτων που περιλαμβάνει δοκιμασίες με μια δεδομένη λύση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της.
Εάν η λύση παράγει ικανοποιητικά αποτελέσματα, υιοθετείται ως μια σωστή μέθοδος. Αν όχι, απορρίπτεται ως άχρηστη.
Η διαίσθηση και η δημιουργικότητα είναι ουσιαστικές για να αναπτύξουν εναλλακτικές δυνατότητες, όταν η λύση δεν λειτουργεί όπως θέλουμε.
Στο χώρο της προπονητικής η δοκιμή και τα λάθη χρησιμοποιούνται συχνά ως βάση της προπόνησης. Δοκιμάζουμε ένα προπονητικό πρόγραμμα, συνήθως με βάση τη γνώση που αποκτήθηκε από την παράδοση ή τις αυθεντίες και με βάση τα αποτελέσματα αποφασίζουμε αν “δουλεύει”.
Είναι σε μεγάλο βαθμό μία μη συστηματική προσέγγιση χωρίς έλεγχο των μεταβλητών και τη δυνατότητα εναλλακτικής δοκιμής. Επομένως, ποτέ δεν ξέρεις αν έχεις τη σωστή λύση σε μία δεδομένη κατάσταση.
Τα αποτελέσματα που παίρνουμε από αυτές τις διαδικασίες μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στην απόκτηση της γνώσης και σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσουν στην επιτάχυνση της μελλοντικής έρευνας. Αλλά έχει σημαντικούς περιορισμούς και, επομένως, είναι η καλύτερη εφαρμογή μόνο στο πλαίσιο των όσων γνωρίζουμε από τις υψηλότερες μορφές γνώσης.
Λογικός συλλογισμός
Όπως υποδηλώνει το όνομα, λογικός συλλογισμός είναι μια συστηματική διαδικασία που συνδυάζει την προσωπική εμπειρία, τη διάνοια και επίσημα συστήματα σκέψης για την απόκτηση της γνώσης.
Ο λογικός συλλογισμός είναι ουσιαστικής σημασίας για την έρευνα με προσανατολισμό την επίλυση προβλημάτων.
Εντούτοις, ο λογικός συλλογισμός έχει περιορισμούς, επειδή κάτι που φαίνεται λογικό στην επιφάνεια, δεν σημαίνει ότι είναι αλήθεια.
Έτσι, ενώ ο λογικός συλλογισμός μπορεί και πρέπει να είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την απόκτηση γνώσεων, πρέπει τελικά να επικυρωθεί από τον εμπειρικό έλεγχο.
Επιστημονική μέθοδος
Η επιστημονική μέθοδος είναι στην κορυφή της ιεράρχησης της γνώσης.
Η επιστημονική μέθοδος μπορεί να οριστεί ως η “συστηματική, εμπειρική, ελεγχόμενη και κριτική εξέταση των υποθετικών προτάσεων σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των φυσιολογικών συστημάτων”.
Αυτή είναι η διαδικασία που χρησιμοποιείται σε αξιόλογες επιστημονικές ερευνητικές μελέτες, όπου οι επιστήμονες ορίζονται να απαντήσουν σε ερωτήσεις μετά από εμπειρική εξέταση με ένα τρόπο που είναι όσο το δυνατόν ελεύθερος από προκαταλήψεις.
Αυτό σε καμία περίπτωση δεν υπονοεί ότι στην έρευνα δεν υπάρχουν περιορισμοί. Το αντίθετο, μάλιστα. Για οποιαδήποτε μελέτη που να λέει ένα πράγμα, μπορείτε να βρείτε μία που να δείχνει το αντίθετο.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που υπεισέρχονται στη διαμόρφωση και τη διεξαγωγή της έρευνας, και όλοι αυτοί οι παράγοντες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση τεκμηριωμένων απόψεων.
Τελικά, όμως, η επιστημονική μέθοδος αποτελεί την καλύτερη μέθοδο που διαθέτουμε για την απόκτηση γνώσεων.
